Czekając na nowy plan przestrzennego rozwoju Częstochowy, sięgnęliśmy do archiwów sprzed 100 lat. Co z rysowanych w XIX w. pomysłów na miasto udało się wykonać, a co nie?
Wszystkich Świętych 2019 to okazja, by przypomnieć znanych i cenionych częstochowian, którzy zmarli od ubiegłorocznych listopadowych świąt.
Zapalając w tych dniach znicze bliskim na cmentarzach Częstochowy, skorzystajcie z okazji, by zobaczyć miejsca, gdzie pochowani są ludzie, o których za życia było głośno, a i po śmierci cicho nie jest.
Zmieni się krajobraz Częstochowy. Nowy właściciel elektrowni na Zawodziu ma pozwolenie na zburzenie komina, od 90 lat górującego nad miastem.
Kiedy zdajemy sobie sprawę, że to właśnie ona lub on wywarli na nasze życie ogromny wpływ? Kiedy jesteśmy w ich wieku albo starsi - pisze w ramach Akademii Opowieści częstochowianka Aneta Nawrot.
Ukryta na tyłach bloku willa ma adres Jasnogórska 25a. Ot - można by rzec - relikt dawnej ogrodowej Częstochowy. Z tą jednak różnicą, że budynek skrywa makabryczną historię minionej wojny. Była to katownia "założona" - najprawdopodobniej za wiedzą Niemców - przez żołnierza Brygady Świętokrzyskiej NSZ Huberta Jurę, ps. "Tom".
Pierwszy transport przyjechał w połowie sierpnia. Było w nim 7 tys. osób. Ostatnie - w październiku, już po upadku powstania warszawskiego. Cywile i powstańcy ze stolicy znajdowali w Częstochowie pomoc i opiekę. Niektórzy nowy dom.
Gdy 22 lipca 1974 r. oddawano do użytku w Warszawie Trasę Łazienkowską - sztandarową inwestycję Polski Ludowej rozpropagowaną w serialu "Czterdziestolatek" - tego samego dnia w Częstochowie otwierano Promenadę XXX-lecia PRL.
Ma w Częstochowie swoją ulicę i konkurs literacki. A przede wszystkim rzeszę wdzięcznych wychowanków. - Mówiliśmy na nią Zosia. Szczupła, drobna, często surowa, umiała się też uśmiechać - wspominają Zofię Martusewicz.
W 1928 roku "spolonizowano" Dom Księcia w Częstochowie: zdjęto kopuły, a dekorację elewacji zmieniono na modernistyczną - bo wojskowym, którzy przejęli gmach zbudowany przez księcia Michała Romanowa, secesja kojarzyła się z caratem.
Dom Księcia, jeden z najbardziej charakterystycznych budynków Częstochowy, wciąż skrywa wiele tajemnic i budzi emocje. Można się było o tym przekonać na otwarciu wystawy o ponadstuletnim gmachu.
Przed 30 laty - 4 czerwca 1989 roku - odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory, ale Polska Zjednoczona Partia Robotnicza do końca swych dni inwigilowała duchownych. Dotarliśmy do raportów z Częstochowy. Są w nich szczegółowe zapisy, co księża mówili na kazaniach, lekcjach religii czy pielgrzymkach.
W historii Jasnej Góry pożarów, niestety, nie brakowało. W 1690 r. spłonął niemal cały klasztor, a w 1900 r. wieża. Ostatni pożar wybuchł 6 sierpnia 1990 r. i to w najbardziej niedostępnym miejscu.
Przejrzyjcie szuflady i przynieście do redakcji (Racławicka 6a, I piętro - zdjęcia zwrócimy) lub przyślijcie (listy@czestochowa.agora.pl) do nas fotografie z początków transformacji - z lat 90. i początku dwutysięcznych. Wspólnie zrobimy galerię miejskich (r)ewolucji, zarówno bardzo udanych, jak i tych mniej. Interesują nas wszystkie zdjęcia: jak się ubieraliśmy, jak pracowaliśmy i jak się bawiliśmy. Tymczasem przedstawiamy 10 miejskich metamorfoz: archiwalnych zdjęć naszych reporterów i współczesnych ujęć tych samych miejsc. Ale się zmieniły!
Nie wyrywał postaci z mroków historii, by pochopnie oceniać. Bo najważniejsza dla niego była prawda, o którą walczył latami. Niezmordowanie wbijał nam do głów, ile znaczy. Krzysztof Wielgut - żołnierz, harcerz, cudowny nauczyciel i dobry człowiek. Bez niego byłabym gdzie indziej.
Prace przy przebudowie DK1 na autostradę A1 od Częstochowy przez Piotrków do podłódzkiego Tuszyna ruszyły już pełną parą i na większej części tego odcinka jeździ się jedną jezdnią. - To koniec gierkówki - ogłasza Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.
O utworzonej przez częstochowskich uczniów w 1949 r. Podziemnej Organizacji Wojska Polskiego oddział AK "Indian" nie wiedziały nawet organizacje czczące żołnierzy wyklętych.
Choć tego na co dzień nie dostrzegamy, w ciągu 30 lat nasze miasto zmieniło się nie do poznania. Przejrzyjcie szuflady i przynieście bądź przyślijcie do nas fotografie z początków transformacji! Wspólnie zrobimy galerię częstochowskich (r)ewolucji. Będzie częścią ogólnopolskiego projektu "Wyborczej".
Na sentymentalny spacer po mieście zaprasza prezentowana w ratuszu wystawa fotografii Stanisława Krakowiaka.
Przed wojną ojcem chrzestnym siódmego syna w rodzinie zostawał sam Ignacy Mościcki. Ostatni prezydent przedwojennej Polski miał w sumie 911 chrześniaków, a jednym z nich był zmarły 7 marca 2019 r. Ignacy Kochel z Panek.
8 marca 1959 r., w Dzień Kobiet, na siedmiokilometrową trasę z Kucelina do ul. Worcella wyjechały pierwsze tramwaje. Niebawem, bo już po 4 miesiącach, otwarto linię nr 2 od domu kultury na Rakowie również do ul. Worcella. W komunikacji miejskiej nastała nowa era.
O okrągłej rocznicy uruchomienia w Częstochowie komunikacji autobusowej - co stało się 15 stycznia 1929 roku - przypomniało Archiwum Państwowe, publikując na swoim profilu facebookowym zbiór ciekawych dokumentów.
Policzenie, ile przed laty było w Częstochowie kin, jest zadaniem trudnym, o ile nie niewykonalnym. W samych Alejach było ich więcej niż w niedawnych czasach aptek. Zmieniały się przy tym lokalizacje, właściciele, nazwy.
Batalion majora Siemiona Chochriakowa, wjeżdżając do Częstochowy 16 stycznia 1945 r., zaskoczył szykujących się do ewakuacji Niemców. Po walkach pozostało na ulicach kilka spalonych czołgów obu stron. Jakich i gdzie? Rekonstrukcję tych wydarzeń przeprowadzili Zbigniew Biernacki* i Maciej Hyszko**
Samolot z czerwoną gwiazdą bombarduje elektrownię na Zawodziu, Alejami przetaczają się radzieckie czołgi, Niemcy w panice uciekają, a dwa dni potem dochodzi do - być może ukartowanego przez Sowietów - samosądu. Naoczny świadek wejścia Rosjan do Częstochowy w styczniu 1945 r., wówczas 20-latek, spisał swe wspomnienia.
Władysław Jagiełło ufundował kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej, do czego miała go namówić jedna z jego czterech żon, Jadwiga, ogłoszona później świętą. Na Jasnej Górze król bywał zresztą wielokrotnie.
Atak na klasztor był uderzeniem w naszą duszę. Poruszył szlachtę, mieszczan i chłopów. Wśród oblegających klasztor wojsk generała Burcharda Müllera były też polskie pułki kwarciane. Mało brakowało, by znalazł się tam Jan Sobieski.
Tylko raz przyjechał do Częstochowy z oficjalną wizytą, jeszcze jako naczelnik państwa. Zaraz po niej, na pamiątkę tego wydarzenia, ulica prowadząca do dworca kolejowego z Dojazd przemianowana została na Piłsudskiego. Józef Piłsudski bywał jednak w Częstochowie wcześniej, by konspiracyjnie organizować na terenie Królestwa Polskiego walkę o wolną Polskę.
Zmagania Wielkiej Wojny, nazywanej częściej I wojną światową, pochłonęły w okolicach Częstochowy tysiące ofiar ludzkich. Śladem po działaniach pozycyjnych - analogicznych do znanych literatury i filmu na froncie zachodnim - były cmentarze. Rozplanowano je zgodnie z zasadami architektury. Do dziś zachowało się kilka z nich.
Jak wyglądał częstochowski listopad 1918 roku? Najpierw polskie flagi pojawiły się nad Jasną Górą - już 4 listopada 1918 r. Była 9.15 rano.
Kogo ze znanych częstochowian i osób związanych z naszym regionem pożegnaliśmy od ubiegłorocznych listopadowych świąt?
Biorąc udział 80 lat temu w defiladzie 11 listopada 1938 r. - w 20-lecie odzyskania niepodległości - nie przypuszczałem, że będzie ona ostatnią, jaką widziało społeczeństwo Częstochowy - wspomina Stanisław Kusiba*.
Józef Rutkowski był dyrektorem cementowni w podczęstochowskiej Wrzosowej, jednym z inicjatorów utworzenia Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Częstochowie, społecznikiem, człowiekiem walczącym o wolność ojczyzny. - Ale przede wszystkim był moim dziadkiem - wspomina Anna Rutkowska-Kierat.
Pierwszą wystawę rolniczą zorganizowano w Częstochowie już w 1909 r., a do tej tradycji powrócono tuż po II wojnie światowej. W miejscu obecnej Cepelii postawiono wtedy szereg efektownych pawilonów oraz... grecką kolumnadę
- E, teraz to nawet człowiek nie wie, że pielgrzymka idzie przez miasto - westchnęła podczas szczytu pątniczego pani z apteki w Alejach. - Kiedyś wchodziło do nas pełno ludzi po plastry i maści na otarcia stóp. W sierpniu specjalnie zwiększaliśmy zapasy. Teraz pielgrzymi są lepiej zorganizowani, samowystarczalni. Albo mają lepsze buty...
Ulica Herbska - tak zdaniem publicysty komunikacyjnego Dominika Wójcika powinno zostać nazwane projektowane obejście kościoła św. Barbary. Uzasadnia to argumentami historycznymi w liście otwartym do prezydenta Częstochowy oraz rady miasta i jej przewodniczącego. Publikujemy obszerne fragmenty:
Założycielami kultowej wytwórni Chess Records z Chicago, stojącej za karierą The Rolling Stones, byli bracia Czyżowie z Częstochowy. Poszukaliśmy śladów bytności Leonarda i Phila w tym mieście.
W schronie bojowym z 1939 r. przy ul. Radomskiej pojawili się w sobotę żołnierze. Mieli broń, ale nie byli wrogo nastawieni. Można było do nich podejść, porozmawiać, przymierzyć hełm. Rekonstrukcja była częścią święta 27. Pułku Piechoty - formacji stacjonującej przed II wojną światową w Częstochowie.
Przed wojną był doradcą prezydenta Częstochowy, po niej - współtwórcą pierwszej szkoły wyższej w Częstochowie oraz posłem koła "Znak".
W II RP zaprojektował pomniki Piłsudskiego i Narutowicza, po wojnie m.in. Sienkiewicza, Moniuszki i czołgisty. O zmarłym 40 lat temu częstochowskim rzeźbiarzu opowiadają jego córka i syn: Elżbieta Roznowska i Stanisław Policiński.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.