Niemal sto lat temu, wiosną 1929 r., "Wesołego Alleluja Kochanej Rodzinie" życzył Janek z Pucka. Częstochowskość tej karty nie budzi wątpliwości: obok chaty krytej strzechą jest klasztor jasnogórski oraz obraz Jasnogórskiej Pani cały w kwiatach. Cóż tu więcej dodać?
Oto pocztówka pokazująca spowiedź wielkanocną. Rzędem do konfesjonału stoją ludzie. Głównie kobiety. Na głowach chusty, na ramionach barwne zapaski (czasem nazywane naramiennymi), którymi okrywały się w chłodne dni. W zależności od regionu zapaski wyglądały bardzo różnie. Pod koniec XIX i na początku XX wieku wyrabiane po wsiach tzw. samodziały coraz częściej zastępowały kupowane w mieście gotowe wyroby. Nad całą tą rozmodloną i skupioną ciżbą Matka Boska Częstochowska. Obraz na pocztówce jest dziełem Józefa Krasnowolskiego. Pochodził z Warmii, ale zakochał się w krakowiance i od 1914 r. mieszkał w podkrakowskiej wsi, gdzie rejestrował obrazy polskiej rzeczywistości.
Motyw pisanek jest obok baranka chyba najczęstszym tematem świątecznych pocztówek. Tyle, że na tej widokówce pokazano ich tworzenie. W izbie przy ciężkim, drewnianym stole siedzą dwie dziewczyny, a ich pracy przygląda się mężczyzna z fajeczką, starsza pani i mały chłopiec. Sądząc po strojach, to mieszkańcy południowo-wschodniej Polski. Prosta izba ma niewiele wyposażenia, ale jest to, co najważniejsze - czuwająca nad wszystkim jasnogórska Madonna (na pocztówce zmieścił się tylko fragment obrazu).
Stałym elementem Wielkiej Soboty jest święcenie potraw. Na pocztówce przy suto zastawionym stole stoi kilkupokoleniowa rodzina. Widzimy m.in. starsze osoby w strojach szlacheckich i młodego mężczyznę w polskim mundurze. Na ścianie wizerunki świętych, wśród nich Czarna Madonna. Takie kartki były sprzedawane na cele Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Dziewcząt z Poznania. Tę wysłano w kwietniu 1939 r., przy okazji ostatnich świąt przed II wojną światową.
Znów święcenie pokarmów. Przed drewnianym kościółkiem z Matką Boską Częstochowską uroczyście ubrane kobiety z wielkimi koszami jadła, które trafi na wielkanocny stół. Jeszcze w latach 70. XX wieku były to częste obrazy, bo w niektórych miejscowościach "święconki" do kościoła nikt w małym koszyku nie nosił. Ciekawa na tej karcie jest odwrotna strona z życzeniami: "Niech miłość, zgoda; Ręce Wam poda; Żyjcie szczęśliwie, tak jak się zowie; I niech Wam "jajko" idzie na zdrowie". Te życzenia przekazali Romualda, Helena i Babcia Paluch wielmożnemu państwu Klisiom z Dąbrowy Górniczej w 1928 r. Co autorki miały na myśli, ujmując słowo jajko w cudzysłów? Nie wiadomo. Pewnie nie samo jajko chodziło...
Kolejny krakowski obrazek Józefa Krasnowolskiego. Prawdopodobnie to wielkanocny, stary jak świat zwyczaj "boćkania" się jajkami, czyli konkurs na najtwardsze jajo. Za chwilę wszyscy podzielą się symbolem zmartwychwstania i tak rozpoczną święta. Rzecz jasna na ścianie obraz z Matką Bożą. Kartka wysłana w kwietniu 1935 r. została zaadresowana: Wielmożni Państwo Adamowie Eplerowie, Zajezierze pod Dęblinem. Ciekawostką w adresie jest dopisek: 28 p.a.l. To 28. pułk artylerii lekkiej, który we wrześniu 1939 r. walczył w Armii Łódź na północ od Wielunia, a kampanię zakończył, broniąc twierdzy Modlin.
Dwie karty świąteczne autorstwa I. Stasiaka stanowiące kolaż motywów polskich. Na pierwszej Madonna, chata kryta strzechą, bukiety kwiatów. Do tego świąteczny wiersz "Alleluja!" Bogusława Serwy. Druga, podobna pocztówka, nie ma już motywu maryjnego, ale jej częstochowskość zaznaczono na odwrocie. To życzenia od Wojciechowskich dla Dyakowskich, którzy mieszkali w II Alei 32. Być może przypadek sprawił, że przesyłkę wysłaną z Radomia 9 kwietnia 1939 r. opłacono znaczkiem pocztowym przedstawiającym Jasną Górę.
Szlachecki dworek, do którego drzwi zapukał ranny krakus, na którego najwyraźniej czekano nie tylko z powodu świąt. Oko panienki w bieli obdarza przybysza wyjątkowo przychylnym spojrzeniem. Być może podobnej przychylności oczekiwał autor listu na odwrocie. Był nim dr Karol Matjas, c.k. Starosta w Bielsku, który wraz z życzeniami do Ludwika Stasiaka, "artysty i literata w Bochni" z ul. Kolejowej. Razem z wielkanocnymi życzeniami słał prośbę o "łaskawe ofiarowanie mi ostatniego wydania Przewodnika po Krakowie".
Kartka składająca się tak naprawdę z kilku pocztówek, wśród których Maryja z Dzieciątkiem patronuje wiejskiej dziewczynie, przypinającej bukiet na przydrożnym krzyżu. Miejsce na pierwszej stronie wykorzystał nadawca, pisząc pod wydrukowanym zwrotem "Wesołych Świąt" dodatkowe: "życze wam Fszystkiem Razem". To dopiero zapowiedź dalszego ciągu życzeń, bo na odwrocie można przeczytać: ",teras wam życze Wysołych Świunt Fszystkiem Razem. To sum Moje Słowa Franciszek Biesiada". Kartka została prawdopodobnie wysłana z Poznania w 1912 r. Choć z ortografią autor był na bakier, to wyjątkowo szczere życzenia. A dla nas dowód, że mimo intensywnej germanizacji polskość w zaborze pruskim przetrwała. Tylko że nie uczono pisać po polsku, stąd błędy. Za to kaligrafia na szóstkę.
Trzy świąteczne karty. Zwracają uwagę niemal identyczne motywy talerza z jajami wielkanocnymi, albo świątecznej baby, obok której stoją wazony z baziami. Wszystko to sprawia wrażenie kopii, dość częstych w czasach przedkomputerowych.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze