Wielkie dachy nad przystankami

Oto wstępna wizja zadaszeń od strony ul. Piłsudskiego. Pod "baldachimami" - czyli w miejscu, gdzie dziś znajduje się postój TAXI i parking - miałyby swoją pętlę autobusy podmiejskie do Olsztyna, Poczesnej i Rędzin. Taksówki stałyby bliżej jezdni ul. Piłsudskiego, zaś parking powstałby za Konduktorownią.

W związku z tym ostatnim: zdaniem naszej redakcji nie ma potrzeby burzenia charakterystycznego muru z kamienia i cegły przy ul. Piłsudskiego. Przeciwnie: budowa parkingu stanowi niepowtarzalna okazję by mur wyremontować. Stanowi on przecież istniejący od ponad 100 lat element krajobrazu kulturowego Częstochowy.

Nowy symbol Łodzi, czyli węzeł przesiadkowy na przecięciu linii tramwajowych północ-południe i wschód-zachód. Złośliwcy mówią o "stajni jednorożców" - zakwalifikowano ją właśnie do konkursu "Makabryła" portalu bryla.pl. Choć wiele jest też głosów, iż wielka wiata, nasuwająca skojarzenia z łódzką secesją, powinna uczestniczyć w zupełnie innym konkursie: "Bryła Roku" dla najlepszych budowli.

Na pewno łódzka inwestycja cechuje się ożywczą formę wprowadzając ważny znak w przestrzeni, domykający długą perspektywę ulicy Piotrkowskiej. No i jest funkcjonalna: wszystkie przystanki znajdują się w jednym miejscu, pod dachem a brak wygrodzeń - wbrew obawom - nie powoduje niebezpiecznych sytuacji, za to ułatwia przejście między peronami.

Oto efektowny przystanek "Dworzec Zachodni" (przy poznańskim dworcu głównym) na wybudowanym trzy lata nowym odcinku Pestki, czyli Poznańskiego Szybkiego Tramwaju. Mieszkańcy stolicy Wielkopolski mogą się tu wygodnie przesiąść na pociągi stojące na równoległych do przystanków tramwajowych peronach.

Znów Poznań. Cechą tego miasta są dworce tramwajowo-autobusowe zlokalizowane na ogół na końcu tras tramwajowych, gdzie pasażerowie przesiadają się do autobusów rozwożących ich po przedmieściach. W trakcie przebudowy jednego z takich dworców, w dzielnicy Junikowo, nad peronami tramwajowymi zbudowano dach.

Przy okazji budowy linii tramwajowej do wielkiej dzielnicy mieszkalnej "Fordon" zmieniono lokalizację stacji kolejowej Bydgoszcz Wschód - tak, by znalazła się dokładnie pod biegnącą nad nią nową trasą tramwajową. Tę zaś - a konkretnie przystanki - "zamknięto" w szklano-stalową tubę tworzącą halę, chroniącą pasażerów przed warunkami atmosferycznymi.

Archiwum

Identyczną jak w Bydgoszczy zasadę zastosowano we Wrocławiu, budując węzeł przesiadkowy kolej-tramwaj opodal stadionu piłkarskiego. Różnica polega na zastosowanym materiale: wiata powstała z żelbetu. Wrocławski węzeł przesiadkowy trafił na listę finałową nagrody World Architecture Festival 2012.

Na wrocławskim pl. Grunwaldzkim zbiegają się trasy tramwajowe z pięciu kierunków, przejeżdżają też tędy autobusy. Przystanek przesiadkowy urządzono na środku wydłużonego ronda (wjeżdżają tu też autobusy), przykrywając perony eliptycznym zadaszeniem.

MIECZYSŁAW MICHALAK

Największy węzeł przesiadkowy stolicy: "Metro Młociny" składa się oczywiście ze stacji kolejki podziemnej, oraz - patrząc na fotografię od prawej: * zadaszonej pętli tramwajowej (obsługuje cztery linie, z których jedna kursuje co 4 min, jedna co 6 min i dwie co 8 min ), * budynku miejskiego dworca (dokładnie nad wyjściem z metra), * zadaszonych przystanków autobusowych komunikacji miejskiej i międzymiastowej (Polski Bus) * wielopoziomowego parkingu P&R.

Renesans nowoczesnej komunikacji tramwajowej w Europie zaczął się od Strasburga, który pod koniec lat 80. XX w. zdecydował się na budowę od zera całej sieci. Dziś składa się ona z sześciu linii.

Trasy zaprojektowano inaczej niż na ogół w Polsce, gdzie biegną między jezdniami szerokich dwupasmówek - czyli pośrodku niczego. W Strasburgu tramwaje przeciskają się staromiejskimi uliczkami i na przedmieściach między blokami - po to, by ludzie mieli bliżej do tramwaju niż do własnego auta. By zachęcić właścicieli samochodów do korzystania z komunikacji miejskiej, standard podróży tramwajem jest lepszy niż własnym autem dzięki bezwzględnej preferencji na skrzyżowaniach, ale także dowartościowaniu pasażerów designem pojazdów i przystanków. Na zdjęciach: atrakcyjna forma architektoniczna głównego przystanku przesiadkowego na starym mieście, gdzie krzyżują się trasy północ-południe i wschód-zachód.

Sukces Strasburga powtórzyło następnie kilkadziesiąt miast w Europie i na świecie, reaktywując komunikację tramwajową zgodnie z ideami "szkoły francuskiej".

Elementem przemyślanego systemu komunikacyjnego Strasburga są parkingi P&R na przedmieściach, gdzie można zostawić samochód i kontynuować podróż do centrum tramwajem. Dzięki temu ulice tego miasta są węższe niż w Częstochowie, a samochodów jest dużo mniej.

W Niemczech zadaszone przystanki są może mniej efektowne, ale na pewno funkcjonalne. Oto główny przystanek przesiadkowy w Dreźnie na wyłączonej z ruchu kołowego ulicy.

Archiwum

Oszczędne formy mają i w Niemczech swoje wyjątki. Na zdjęciu: otwarcie nowej linii tramwajowej w Monachium, konkretnie jej przystanek początkowy, na którym ludzie przesiadają się z metra.

Po szwajcarskich miastach jeździ się wygodnie, bo aut jest mało - większość ludzi porusza się komunikacją publiczną. Ci spoza miasta docierają do niego koleją a przesiadki na tramwaje nie sprawiają żadnych problemów. W Bernie, stolicy kraju (miasto mniejsze od Częstochowy!) rangę znaczenia komunikacji publicznej podkreśla efektowne zadaszenie przystanków przy dworcu, które urządzono na ulicy zamkniętej dla ruchu kołowego ulicy.

Na przedmieściu Grazu, przy stacji kolejowej będącej przestrzennym odpowiednikiem częstochowskiego Rakowa, zbudowano zintegrowaną pętlę autobusowo-tramwajową. Można się tu przesiąść z pociągu albo własnego auta - pozostawionego na parkingu P&R - na komunikację miejską.

Archiwum

A oto wizja węzła przesiadkowego Częstochowa - Raków z zadaszonym przystankiem autobusowym. Widoczny na Skwerze Junaków tramwaj jest niestety tylko sugestią. Dziś bowiem mało prawdopodobna wydaje się budowa trasy tramwajowej na ul. Łukasińskiego, łączącej dwie rakowskie pętle tramwajowe: przy dworcu i stadionie.

Projekt, choć na wizualizacji efektowny, ma niestety mnóstwo dyskwalifikujących go wad, o których można przeczytać na blogu 42200.blox.pl.

Powstała też wizualizacja dworca Częstochowa Stradom - również z wiatą przykrywającą część podjazdu. Czy to zadaszenie powstanie (podobnie jak zadaszenia przystanków autobusowych przy dworcach Raków i głównym) - okaże się, gdy powstanie projekt. MZDiT rozpisał niedawno przetarg na wyłonienie projektanta.

Przebudowa otoczenia częstochowskich dworców ma być wykonana dzięki unijnym funduszom.